1984 romanı George Orwell’ın Hayvan Çiftliği ile birlikte tüm dünyada ve Türkiye’de en ok okunan kitaplarından birisidir. Anlatılanlar ve anlatılış şekliyle okuyan herkesin ilgisini çeken roman, aradan yıllar geçse de kalıcılığını devam ettirmekte, her coğrafyada, her dönem yaşanabilecek bir olayı kurgu zeminine oturtarak okuyucunun zihin jimnastiği yapmasına vesile olmaktadır.
Türü: Roman
Önemi: 1984 romanı, 1947-1948 yıllarında yazılmış, 1984 yılında hayali bir dünyayı konu almıştır. Fakat konu alınan dünya, özgürlüğün olmadığı, despotluğun, diktatörlüğün had safhaya vardığı, yaşam kalitesinin en alt seviyelerde olduğu, buna karşın insanların daima her şeyin eskisinden çok daha iyi olduğuna inandırılmaya çalışıldığı bir zamandır. Bu yönüyle roman, 20. Yüzyılın en etkileyici distopyalarından birisi sayılmaktadır.
1984 Konusu: Okyanusya toplumu baskıcı bir rejimin kontrolündedir ve Doğruluk Bakanlığı’nda çalışan Winston Smith kendi içinde isyandadır. Fakat bir süre sonra kendine yakın gördüklerinin oyununa gelerek işkenceye uğrar ve fikirlerinde değişim olur.
Şahıs Kadrosu:
Winston Smith: Romanın baş karakteri ve olayların anlatıcısıdır. Gerçek Bakanlığı’nda çalışan bir işçidir. Yaşadığı baskı rejiminin farkında olsa da diktatörlük düzeni karşısında pek bir şey yapamaz.
Julia: Genç ve güzel bir kadındır. Bir işçidir ve diktatörlüğe bağlı gibi görünse de dayatılanlardan nefret etmekte, Winston ile birlikte partinin yasakladığı bazı şeyleri yapmaktan çekinmemektedir.
Büyük Birader: Parti’nin lideri ve her sözü emir olan ülkenin diktatörüdür. Herkes ona ve partisinin ilkelerine bağlı olmak zorundadır. Her yerde tele ekranlarda onun propagandaları yayınlanır.
1984 Roman Özeti
Okyanusya devletinde Parti, her şeyi görmekte ve bilmektedir. Her şey partinin denetimi altındadır. Büyük Birader önderliğinde ülkede tam bir diktatörlük hakimdir. Parti, iktidarını sürekli gözetim ve muhbirlikle sağlamlaştırır.
Winston da baskıcı partide görev alsa da gerek partiden gerek baskıcı iktidarından nefret etmektedir. Her yerde parti ve Büyük Biraderin propagandalarına maruz kalsa da içindeki nefreti, sorgulayıcı, isyankâr ruhu canlı tutmaya çalışır. Hatta defterine “Kahrolsun Büyük Birader” yazar. Etrafında da kendisi gibi düşünenler olduğunu düşünür. Fakat bir süre sonra etrafında partiden nefret ettiğini düşündüğü kişilerce ihbar edilir. Ardından da işkencelere maruz kalır. Sonunda tam bir İNGSOS vatandaşı haline gelir ve bütün kalbiyle Büyük Biradere bağlanır.