İŞ PLANLAMASI

Yazarlar : EDWIN T. CREGO- JR. PETER D. SCHIFFRIN- RONALD A GUNN- JAMES C. KAUSS

Yayınevi : Rota

Baskı : İstanbul / 1993 / 322 shf.

1. BÖLÜM: İŞ PLANLAMASINA GİRİŞ

İş Planı Nedir: Bir şirketin başarılı olabilmesi için yada en azından ekonomik bakımdan yaşayabilmesi için neler yapması gerektiğini karar verme sürecine iş planı denir. İstikrarlı bir iş çevresinde çalışan küçük firmalar için iş planı ve planlama süreci firmaya ait az sayıda üst yönetici tarafından firmanın performansının gözden geçirilmesinden ibaret sayılsa da firma büyüdükçe yada iş çevresindeki istikrar azaldıkça iş planlaması süreci daha karmaşık hale gelir. İş planı biçimsel hale gelir. İş planı sürecine çok sayıda uzman katılarak çok yönlü ve uzun vadeye dayanan iş planları yapılır.

İş Planının Hedefleri ve Kullanımı: İş planına ait farklı hedefler olabileceği gibi asıl hedef planın kullanımıyla ilgilidir ve firmaya genel olarak mantıklı ve rasyonel bir yön duygusu katar.

İş Planının İç Kullanımı: İş planı kullanılacağı firmaya, firmanın işlemlerinin zayıf ve güçlü yanlarıyla yeni yada muhtemel problem alanlarını saptayarak performansının iyileştirilmesi başta olmak üzere yönetim ve personele firmanın performansına ve önceliklere ilişkin açık seçik beklentileri iletir. Ayrıca, firmanın çeşitli bölüm veya birimlerine ait plan işlemlerin koordine eder, bunların tutarlılığını sağlar. Dördüncü olarak iş planı firmanın tamamının veya birimlerinin yada ayrı ayrı yöneticilerinin performansını ölçmek için sağlam kıstas oluşturur. Son olarak iş planı ve ona ait geliştirme süreci, bir firmaya ait nezaretçi yöneticileri eğitmek ve motive etmekte kullanılır.

İş planının Dış Kullanımı: Firmanın dış partnerleriyle ilgili hedefleri yapısı ve performansı ile ilgili bilgilendirmek bireysel yada kurumsal dış yatırımlardan fon temin etmede kullanılır. Ayrıca iş planlamasının

formüle edilmesi sonucu firma kendini bağlamış olur. Bu bağlamda dış partnerlere açıklanarak firmayı etkileyecek olumsuz eylemlerin önü alınmış olur.

BİR İŞ PLANI NELERİ KAPSAMALIDIR:

1.Pazar Stratejisi: Firmanın hangi ürünü ya da hizmeti satacağı, hedef müşterilerinin kim olacağı firmanın ürünlerinin fiyatlandırılması reklam promosyon satış ve dağıtım politikaları Pazar stratejisini oluşturur.

Pazar stratejisinin geliştirilmesinde temel olacak analizler ise şu özellikleri içermelidir:

1.Müşteri kesimlerinin tercih satın alma psikolojileri zamanlama ve miktar.

2.Ürün ve hizmetin müşterilere yararı.

3.Ayni müşteri kesimleri için sektördeki rekabet derecesi.

2.Üretim Stratejisi: Firmanın ürün ve hizmetinin üretim ve sunumunda kullanılacak proses ve teknoloji, materyal donanım ve bina ihtiyaçları, çapları, yerleri, gerekli kadro sayısı ve beceriler satış hedeflerini gerçekleştirmek için gerekli üretim programını kapsar. Bu stratejinin geliştirilmesinde bazı temel analizler şunlardır: 1.Her bir ürün için sabit ve değişken üretim maliyetlerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi.

2. Materyal temini ve gerçek üretim için gerekli zaman sürelerinin değerlendirilmesi

1. Ulaşılabilirlik, ve servis maliyetleri açısından satıcı ilişkilerinin değerlendirilmesi.
2. Kalite kontrolünün değerlendirilmesi

3.Ar-Ge Stratejisi: Bu bölüm iki kilit sorunla ilgilenir. İlki bir firmanın rekabetini sürdürmesi gereken iş alanları hangileridir, ikincisi de Pazar eğilimleri ve çevre koşulları altında firmanın rekabetini sürdürmek için ihtiyaç duyduğu yatırımların miktarıdır. A/G stratejisinin gerekliliği ve çapı Pazar araştırmalarından çıkar.

4.Organizasyon ve Yönetim Stratejisi: Beş kritik konuyla ilgilenir.

1.Yapılması gereken işlevler ve sorumluları.

2.Verimliliği, üretkenliği destekleyecek işlevlerin örgütlenmesi.

3.Sayı ve nitelik bakımından kadro ihtiyacı

4.Firmanın genel işlerliğini motive ve kontrol etme prosedürü

5.İç terfi görevlendirmeler ve kadro ihtiyaçlarının karşılanması.

5. Mali Strateji: Üç nokta ile ilgilenir.

1. Uygun bir kar oluşturabilmek
2. Fazla gelir ve karlar nerelerde kullanılacak
3. Kilit yatırımlar için fonlar nasıl oluşturulacak

Mali stratejinin geliştirilmesi için de belli temel analizlere gerek vardır. Giderlerin gerçekleşmesiyle, gelirin elde edilmesiyle alakalı enformasyon. Satıcıların ve alıcıların ödeme ve tahsilatlarla ilgili politikaları.

Kilit mali gelişmelere ilişkin firmanın performansı

Aktif ve pasiflerin mali yükümlülükleri kapsayacak şekilde bileşimi

Aktiflerin değeri ve şu anki istihdam

Dış kaynaklardan gelen fonların imkaniyeti

İŞ PLANI NASIL HAZIRLANIR ?

Birinci Adım PLANLAMA SÜRECİNİN ÖRGÜTLENMESİ: Firma yöneticisi planlama uğraşını ciddiye aldığını açık olarak ilan etmelidir. İkinci nokta planlama sürecine ilgili bütün taraflar katılmalıdır. Üçüncüsü planın geliştirilmesiyle ilgili sorumluluklar kesin olarak tanımlanmalı ve planı hazırlamak için gereken süreçlerin zamanları ayarlanmalıdır. Bu noktalara yeterince özen gösterilirse sonuçta yüksek kaliteli bir iş planlaması ortaya çıkar.

İkinci Adım DURUM TEŞHİSİ: Bu analizin iki boyutu vardır. Birincisi firmanın kapasitelerini bilmesi.

İkincisi dış pazardaki gelişmelerin firma üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Firmanın benimseyeceği yaklaşım: dış kaynakların ve gelişmelerin firma performansını ne ölçüde etkileyeceğine bağlıdır.

Üçüncü Adım HEDEFLERİN BELİRLENMESİ: Hedef belirlemede şunlar dikkate alınmalıdır. Birincisi her stratejide performansın geliştirebileceği alanlar için hedef belirlenmelidir. İkincisi bütün stratejilerde hedefler birbirlerini desteklemelidir. Üçüncüsü varsayımlarla firmanın alternatif hedef ve strateji geliştirmesi gerekir.

Dördüncü Adım YÜRÜTME PLANLARININ GELİŞTİRİLMESİ: İş stratejilerinin her biri pazarlama, üretim, araştırma ve geliştirme, organizasyon ve yönetim stratejileri için yürütme planlarının geliştirilmesi gerekir. Amacı, genel hedefler dizisinin firmanın her bir bileşeni için somut hedef ve stratejilere dönüştürmektir.

Beşinci Adım MALİ PLANIN GELİŞTİRİLMESİ: Mali planın geliştirilmesi, her bir bileşenin performans hedefleri ve stratejilerinden çıkar. Bu hedef ve stratejiler gelir ve gider tahminleri sağlar. Proforma çizelgeler iç yönetim ve dış kullanıcılar için asgari bir gereklilik olan standart muhasebe belgeleridir. Üç tür proforma çizelge vardır.

1. Ciro, giderler, meydana getirilen karlar ve bunların kullanımını gösteren üç aylık mümkünse üç aylık kar zarar cetvelleri
2. Kısa ve uzun vadeli aktifleri ile pasifler ve pay ödemeleri yada yatırımlar arası ilişkiyi gösteren üç aylık yada yıllık bilançolar
3. İşlemlerin, firmanın nakit durumundaki etkisini gösteren aylık nakit akış özetleri

Altıncı Adım İŞ PLANI BELGESİNİN HAZIRLANMASI: Plan belgesinin hazırlanmasının üç hedefi vardır. Birincisi planlama sürecini sona erdirir. İkincisi planlama sürecinin ve varılan sonuç stratejilerinin ciddiyetini belirler. Son olarak planlama belgesi izleyecek etkinliklerin, başarı ve fırsatların değerlendirilmesi için elle tutulur bir çerçeve sunar. Genel olarak plan belgesi ne kadar uzun olursa ve ne kadar çok söz içerirse o kadar alınmış kararlardan çok alınmamış kararları yansıtır. Asıl önemli olan belgeyi yazmak değil, planlama sürecini tamamlamaktır.

İş planını etkili kılan kilit unsur, planı firmanın işlemlerini yönetmek için kullanmada o kadar ciddi ve istekli olduğudur.

2.BÖLÜM

Firmayı ve İş Çevresini Anlamak: Firmayı anlamak niçin önemlidir?: Bir firmanın iş çevresinin, yapısının ve doğasının gerektirdiği gibi anlaşılması iş planlaması sürecinin durum teşhisi aşamasının yapılabilmesinin ön şartıdır. Durum teşhisinin amacı; bir firmanın güçlü ve zayıf yanlarını ve gelecek performansına ilişkin imkan ve tehditleri belirlemektir.