ÇİNGENELER: Osman Cemal Kaygılının romanı (1939)
Musiki meraklısı İrfan bir temmuz gecesi Topçular semtinde (İstanbul’da Eyüp ilçesinde) harmancı Çingenelerin çadırları yanında dolaşırken, Nazlı adında bir Çingene kadının söylediği ninniyi duyar, kadına âşık olur, her gün oraya gitmeye başlar. Bir ara Nazlı’yı evine getirse de, kırları ve başıboş hayatı seven kadın, kısa bir süre sonra yine kendi çevresine döner. İrfan bir süre de Sulukule (Topkapı’yı Edirnekapı’ya bağlayan surdışı caddeye paralel ve sur içinde kalan caddenin adı) ve Ayvansaray’daki çalgıcı, şarkıcı ve oyuncu Çingene’ler arasında vakit geçirir. Sulukule’li Çakır Emine, İrfan’a tutulur, İrfan bu sefer de onu evine getirir. Fakat Emine’nin başka bir âşıkı ile ettiği kavgada adamı öldürünce, on iki buçuk yıl hapis yatar; bu arada annesi ölür, evi barkı satılır, yeryüzünde hiçbir dayanağı kalmaz, hapisten çıkınca Sulukule arkasındaki kale kovuklarında oturmaya başlar, arasıra Çingene’lerle birlikte ufak tefek eğlentilere gidip keman çalar, beş on para alır. Hayatını bir hâtıra defterine yazmıştır; “Sultanahmet’te hapishane yanındaki kahvede” tesadüf kemanını dinleyen eski bir dostuna bu defteri bırakır, gene kayıplara karışır. Dostu, onun bir gece polisler tarafından sokakta ölü bulunduğunu neden sonra öğrenir.
Yazarın en ünlü eseri olan Çingeneler 1942 Cumhuriyet Halk Partisi Roman Yarışması’nda derece almıştı.
Çingeneler Kitabı Özeti