Nasreddin Hoca’nın Hayatı İle İlgili Çalışmalar
Hoca’nın hayatı, geride kalan fıkralarıdır. Ancak bu denli ün tutmuş bir mizah efsanesi kahramanının hayatı elbette ki incelenip araştırılmış… Yerli, yabancı birçok kimse bu konuda bir hayli uğraşmış, kafa yormuş. Ancak (fıkraları dışında) Hoca’nın hayatını aydınlatabilecek belgeler o kadar az ki, o kadar az güvenilir ki, o kadar değişiktir ki, herkes başka bir şey öne sürmüştür.
Hoca Sivrihisar’da doğmuştur!
Hayır, Kayserilidir!
Olamaz, Sivrihisar’da dünyaya gelmiştir o! Böyle biri yaşamamıştır, Arapların mizah kahramanı Cuha’nın fıkraları ona mal edilmiştir! Hoca Timur ile çağdaştır!
Hayır, Selçukluların son demlerinde hayat sürmüştür! Rahmetlinin hayan ile ilgili yargıları daha da çoğaltı-labilinir.
Şimdi gelelim, bu konuda kimlerin anılmaya değer araştırma ve çalışmalar yaptığına. Ondan sonra da kimlerin neler söylediğini sıralayıp, elimizden gelirse karışık duruma eğilerek, üç aşağı-beş yukarı, akla, mantığa en yakın bir “sonuca” ulaşmaya çalışacağız.
İşte rahmetlinin hayatını araştıranlar; bu konuda çalışanlardan başlıcaları: • Fehim Bayraktareviç. • İ.H. Konyalı • Fuat Köprülü. • Evliya Çelebi • Hasan Efendi (Sivrihisar Müftüsü) • Pertev Naili Boratav • H. Ethe • Basset • M. Hartmann • Albert Wesselski • Hom • Krimski • Kemaleddin Şükrü • Çaylak Tevfik • Saussey • Şükrü Kurgan • Bursalı Tabir • Dr. Nazmi • Ahmet Kudsi Tecer • Sami Ergun • Refik Gür • Eflâtun Cem Güney • Kaya Erginer • Jean-Paul Garnier • İsmail Hami Danişmend
Gelelim bu araştırıcılardan önde gelenlerinin Hoca’nın hayatı hakkında vardıkları yargılara:
Nasreddin Hoca’nın Hayatını Araştıranlar