Kur. Alb. Fahri Belen’in 1934-1935 yıllarında Harp Akademisi’nde verdiği Çanakkale Savaşı ders notları Yeditepe Yayınevi’nce “Çanakkale Savaşı’ndan Alınan Dersler” adıyla yeniden basıldı. Kitabı yayına hazırlarken dikkatimi çeken en önemli nokta, Belen’in son derece özgün yorumlarıyla savaşı incelemesi , hem müttefikleri hem de Osmanlı tarafını çeşitli yönlerden eleştirmesiydi. Bursalı Mehmed Nihad, Tahsin Çelebican, Remzi Yiğitgüden ve Kadri Perk gibi asker kökenli bir harp tarihçisi olan Fahri Belen’in kaleminden çıkmış “Çanakkale Savaşı” kitabının araştırmacılar ve konuyla ilgilenenler için çok önemli olduğunu düşünüyorum. Harp tarihçisinin özellikleri; olayları iyi etüd etmek, muhitinde inceleme, genişliğine ve derinliğine tahlil etmek ve objektiflik olarak sayılabilir. Belen de bu çalışmasında yukarıda saydığımız kriterlere titizlikle uymuş, bugün bizlere yol gösteren yorumlar yapmıştır. Eserin başka bir sürprizi de Belen’in kızı Tülün Yalçın hanımefendi’nin 1940’lı yıllarda ( o dönemde bölgede kolordu komutanı olan ) babası ile yaptığı bir Gelibolu Yarımadası gezisiyle ilgili anısını bizlerle paylaşması. Yalçın, Fahri Belen’in kendisine Kilitbahir’deki Kaşıkçı Baba türbesinin aslında çok sayıda şehidimizin gömülü olduğu bir şüheda kabristanı olduğunu söylediğini aktarıyor. Bu çalışmayla ilgili daha ayrıntılı bir değerlendirmemi önümüzdeki günlerde yayınlayacağım.
Sunduğumuz “Çanakkale Savaşı’ndan Alınan Dersler ” adlı eser, Fahri Belen’in en önemli eserlerinden birisidir. Çanakkale Savaşı konusunda şüphesiz çok sayıda kitap vardır. Aynı konuda her yıl onlarca eser yayınlanmakta iken neden Belen’in çalışması diye sorulabilir. Fahri Belen imparatorluktan cumhuriyete geçişin özellikle askeri başarı ve başarısızlıklarını iyi tahlil eden, yabancı eserlere de vâkıf Bursalı Mehmed Nihad , Tahsin Çelebican, Remzi Yiğitgüden’in ve daha sonraları Kadri Perk’in temsil ettiği harp tarihçileri kuşağındandır. Harp tarihçisinin özellikleri; olayları iyi etüd etmek, muhitinde inceleme, genişliğine ve derinliğine tahlil etmek ve objektiflik olarak sayılabilir. Belen de bu çalışmasında yukarıda saydığımız kriterlere titizlikle uymuş, bugün bizlere yol gösteren özgün yorumlar yapmıştır. Söz konusu eserin 1934-35 yıllarında Harp Akademisi’nde ders kitabı olarak okutulduğunu da belirtmek gereklidir.
Bu çalışmasında Fahri Belen’in, müttefikler ve Türk ordusuna yönelik değerlendirmelerini, özellikle 19 yy. başlarında ünlü Alman General Clausewitz ile kriterleri belirlenen stratejinin temel kurallarına göre yaptığı görülebilir. Kuvvetleri kat’i sonuç alınacak yerde kullanma, kuvvetleri parça parça kullanmama, baskın vs. gibi konular eser boyunca her iki taraf açısından da irdelenmiş, ayrıca yazarın özgün yorumlarıyla içeriği zenginleştirilmiştir.