Okumuş Olduğumuz CIA ve 12 EYLÜL adlı kitap; ABD nin CIA gizli servisinin Türkiye de yürüttüğü faaliyetleri ve sonrasında ortaya çıkan Askeri müdahaleleri açıkça ortaya koymaktadır.
12 EYLÜL 1980 tarihinde ABD ulusal güvenlik konseyi Türkiye masası sorumlusu Paul HENZE evinden beyaz sarayı arıyor ve ABD başkanına senin çocuklar işi başardılar diye müjdeli bir haber veriyor. Başkan, Kim benim çocuklar diyerek sorduğunda senin generaller Türkiye de darbe yaptılar diyor ve karşılıklı memnuniyetlerini ifade ediyorlar. Yani darbe öncesi Genelkurmay başkanlığı tarafından ABD ye haber verildiği açıkça vurgulanıyor.
27 MAYIS ın ilk iki kişilik örgütünü kuran emekli ihtilalcilerden topçu Yzb Orhan KABİBAY 12 MART döneminde hakkındaki işkenceci dedikodularıyla gündeme geliyor. Bu durum İstanbul sıkıyönetim komutanı Orgeneral Faik TÜRÜN ile general Memduh ÜNLÜTÜRK ün canını sıkıyor Yzb. Orhan KABİBAY 1973 ilkbaharında Ziverbey köşkündeki zincirli, işkenceli sorgularla gündeme geliyor.
Ziverbey‘ e Ankara’dan Kara kuvvetleri Denetleme kurulu Başkanı Korgeneral Kenan EVREN den bir uyarı mesajı geliyor ve Memduh Paşaya hitaben Kabibay meselesini fazla kurcalamasını kötü haberler aldığını iletiyor. Kenan EVREN bu göreve 1972 yılının Genel kurmay Başkanı Faruk GÜRLER tarafından atanıyor. Sicili ve geçmişi temiz olan EVREN aynı zamanda da ABD’ liler tarafından sevilen biri.
Bir gün geleceğine emekli kuşkusu ile bakan EVREN durumu Genelkurmay Başkanı Faruk GÜRLER e acıyor ve durumunun ne olacağını soruyor. Aldığı cevap ise bu göreve mahsus getirildiği ve yükseleceği yönünde oluyor. Orgeneral olup Ege ordu komutanlığına atanan EVREN paşadan emekli olacağı kuşkuları yeniden doğuyor ve İzmir e yerleşme planları yapıyor. Hatta İzmir den bir ev satın alıyor. Dönemin Kara kuvvetleri komutanı Namık Kemal ERSUN MC iktidarınca bizzat Demirel in eliyle erkenden emekli edilence, Ordu nun kıdem geleneğinde değişiklikler oluyor ve Cumhurbaşkanı Fahri KORUTÜRK un desteği ve onayı ile EVREN paşa Kara Kuvvetleri Komutanı oluyor. Kenan paşa “Politik görüşü olmadığından ve tarafsız olduğundan “ bu görevde birden yıldızı parlıyor
8 MART 1975 de Başbakan Ecevit in önerisi ile Genelkurmay Başkanlığına getirildi. Bu değişime ABD liler çok sevindi bu sevinç ABD dış işleri bakanı olan NATO Avrupa müttefik kuvvetleri komutanı Alexander HAİG in memnuniyetini belirtmek için Genelkurmay Başkanlığına getirilişiyle ilgili törene katılmasıyla gösteriyor. Göreve gelen EVREN paşa bol bol karargah etüdü hazırlatıyor. Doğudaki kürt sorunu sağ sol bölünmesi adı altında darbe öncesi nabız yoklamaya başlıyordu.
Günlerden bir gün EVREN paşa 4 kuvvet komutanı ile Cumhurbaşkanı KORUTÜRK’ ü ziyaret ediyor ve ülkenin durumunu dile getirerek darbe yapma isteğini iletiyor. KORUTÜRK mevsimin uygun olmadığını Tankların çamura saplanacağını bahane ederek iler ki bir döneme saklanmasını ve yapmamalarını tavsiye ediyor.
1979 yaz ayları yaklaştığında terör ve şiddet doğuda yükseliyor insanlar sağ sol bölünmesi ile birbirini vurmaya devam ediyor Türkiye da hava oldukça gergin vaziyette. İçişleri bakanı Fehmi GÜNEŞ in telefonu çalıyorve arayan Amasya nın CHP belediye başkanı sayın Bakanım Robert Alexander PECK adına bir Amerikalı buralarda dolaşıyor. Bu adamın ABD de Ankara büyük elçiliğinde ikince katipmiş diyor. Ne yapıyor bu adam sorusuna İnsanlara garip sorular soruyor hatta bana da sordu diyor ve önündeki zarfa yazdığı soruları bakana okuyor bu sorular;
– Amasya da sünnilerle alevilerin oranı nedir.
– Amasya da genel nüfus göre işçilerin oranı nedir.
– Amasya da sağ sol potansiyelinde denge kimin elinde gibi sorular.
Bakan bu notların hemen kendisine gelmesini istiyor. Ardından valiyi arıyor durumu onada anlatıyor ve valiye ABD liyi konuk edin ağırlayın talimatını veriyor. Vali bu talimatı onu gözetim altında tutun kimlerle görüştüğünü, neler yaptığını saptayın anlamına geldiğini anlıyor.
Vali ABD li bürokratı buldurup odasında karşılıyor ortamın gerginliğinden ülkenin içinde bulunduğu ortamdan bahsederek sizi güvenli bir yerde tutmamız lazım diyerek sıcak bir yaklaşım sergiliyor ve orman idaresinin misafirhanesine yatırıyor.
Robert Alexander PECK bunun bir nebze göz hapsi olduğunu anlıyor bir gece burada yattıktan sonra habersizce buradan ayrılıyor.
ABD nin merkezi haber alma teşkilatı CIA 1946 yılında kuruluyor yabancı ülkelerde casusluk, doğulu göçmenlerle muhalifler aracılıyla yürütülen psikolojik eylem ve özel gizli eylemler planlayan bir örgüttür.
Robert Alexander PECK bir CIA ajanı esas yeri Kıbrıs olmasına rağmen Ankara da bulunuyor ve diplomat pasaportu mevcut eşi de kendisi gibi CIA görevlisi yani dokunulmazlıkları var Ankara da geniş dost çevreleri mevcut arkadaşları arasında MHP liler de var. Hatta 12 EYLÜL sonrasında MHP genel merkezinden ele geçen evraklarda PECK adına rastlanıyor.
Amasya Belediye başkanın gönderdiği not bakanlığa ulaşıyor Bakan GÜNEŞ bu sırada Karadeniz gezisinde gazeteciler bir ABD linin bölgede dolaştığını ve ilginç sorular sorduğuna söylüyorlar. Bakan ise her şeyden haberlerinin olduğunu beyan ediyor.
Bakanın bu sözleri üzerine gazeteler ABD li diplomatı izliyoruz manşeti atıyor. Bu yazı ABD büyük elçisini kızdırıyor. Bu skandal üzerine bakanlığın özür dilemesini istiyor bu talep için İçişleri bakanı GÜNEŞ den randevu istiyor bakan kabul etmiyor ve dışişleri bakanlığını adres gösteriyor İçişleri bakanı bu sırada Amasya dan gelen zarfı Dışişleri bakanına gizlice veriyor. Dışişlerinden randevu alan büyük elçi randevu saatinde geliyor İçişleriniz bizi töhmet altında bıraktı diyerek Türk İçişlerini suçluyor Dışişleri bakanı ardından Mr. PECK in durumunu acık olarak anlatıyor katip olarak gözüktüğünü Kıbrıs da olması gerektiğini kendisinin bir CIA ajanı olduğunu söylüyor birden bozulan büyük elçi odadan ayrılıyor ve Alexander PECK Türkiye yi terk ediyor ancak fazla geçmeden hükümet değişiyor CHP hükümeti gidiyor Demirel başkanlığına 2. MC hükümeti geliyor.
Bu diplomat krizi ardından Hasan Vehmi GÜNEŞ e bir komplo düzenleniyor ve şarkıcı Aynur AYDAN ile basılıyor Türkiye bu olayla çalkalanınca istifa ediyor.
12 EYLÜL birinci yılını doldurmadan ABD İstanbul Başkonsolosu Cumhuriyet gazetesi genel yayın müdürü Hasan CEMAL i arıyarak Washington dan bazı gazeteleri geldiğini bazı yöneticilere mülakat yapacaklarını söylüyor. Hasan CEMAL randevu veriyor ABD li bir bayan gazeteci (Sözde) geliyor ve kışkırtıcı sorular sormaya başlıyor. Belki ABD merkezi Türk halkının nabzını tutmak istiyor. Bu sohbetin ardından bir bucuk ay sonra EVREN paşa Malatya da yaptığı konuşmada siyasi partilerin bizi batıya jurnal ettikleri gerekçesi ile tamamen kapatıldığını açıklıyor.
1956 yılında dönemin MİT teşkilatı içinde bazı hoşnutsuzluklar olan başbakan Menderes müsteşara bir çalışma yaptırıyor sonuç ABD liler MİT in içine sızmış. Para veriyor örgüte nüfus ediyor MİT in bütün dosyaları CIA ın elinde dolaşıyor 1965 yılında çıkarılan bir yasa ile MİT Genelkurmay Başkanlığına bağlanıyor. O dönemde İstanbul da MİT e ait bir okul servisin İstanbul örgütü ve Yeşil soruşturma birimi tümü ile ABD lilerin elinde. Çalışanlar ABD lilerin yanı sıra Fransız,İngiliz,İtalyan gizli servislerinden para alıyorlar. Menderes bu işin böyle gitmeyeceğini söylüyor. İrtibatı kesmek istiyor ancak yapamıyor. MİT in başına Salih KORULU getiriyor ABD lilerden de teknik malzeme satın alıyor ve bir nebze irtibatı kesiyor.
27 MAYIS 1962 tarihinde ABD den yeni dönem Harp okulu komutanlığı yapan Albay Talat AYDEMİR ABD büyük elcisinin evinde toplanıyor ve yönetimin tekrar Askerlere verilmesi gerektiği darbe yapılmasının şartlarının oluştuğunu bir nebze darbe yapmak için bir talimat beklercesine bir görüntü sergiliyor. Bu tarihten birkaç gün sonra Kasım GÜLEK, Hikmet BELDES ve Metin TOKER yine ABD büyük elçisinin evinde toplanıyorlar. Sohbet esnasında Toker büyük elçiye niye burada olduğumuzu biliyoruz darbeyi araştırıyorsunuz diyor. Büyük elçide heyecanla darbe mi ne zaman diye dikkat çekici cevap veriyor bunun ardına dan 22 ŞUBAT 1962 gecesi Albay AYDEMİR harp okulu öğrencileri ile birlikte darbe harekatı başlatıyor. İnönü Genelkurmay ve Kuvvet komutanları darbeyi bastırıyor. İnönü silahları bırakması ve kan dökmemesi amacıyla AYDEMİR i affediyor. Ancak 1 MAYIS 1963 tarihinde yine darbe girişimde bulunuyor ve asılıyor.
Türk gizli servisi MİT başkanlığına bağlı olmasına rağmen örgüt içi atamalar ve personel ihtiyacı Genelkurmay başkanlığında idi MİT personeli büyük çoğunlukta TSK dan seçiliyordu. Yapılacak darbelerden MİT devlete haber vermiyor çünkü askeri personel olması nedeniyle terfi, atama, sicil gibi nedenlerle Genelkurmayın emrinden çıkamıyor bu nedenle askerler yapılacak darbeyi başbakana önceden haber vermiyorlar
1696 yılında DEMİREL Cevdet SUNAY Tofaş otomobil fabrikasını açılış töreni için Bursa ya gidiyor, oradan gizlice Eskişehir e geçiyor. Diğer kuvvet komutanları da buraya geliyor. Tümen komutanları seviyesinde birkaç kez toplantılar yapılıyor ve darbe hazırlıkları başlıyor
12 MART darbesinden önce İran şahı ısrarla Dışişleri bakanı Sabri CAĞLAYANGİL’i İRAN’ a çağırıyor alışılmışın aksine sıradan bir odada Türkiye’de kısa bir zamanda darbe olacağı yönünde uyarılarda bulunuyor. Haber muhtemel İRAN gizli servisi tarafından alınmıştır. ÇAĞLAYANGİL İRAN dönüşünde durumu Demirel’e anlatıyor artık yapacak bir şey yoktu derken 11 MART 1971 komutan eşleri öğle yemeği veriliyor yemeğe yemeğe Nazmiye DEMİREL de davetli yemek sonrası kuşku uyandıracak bir olmadığının sezinliyor ve eşi DEMİREL e anlatıyor fakat 9 MART da Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin BATUR un evindeki çaylı toplantıda karar alınmıştı.
12 MART sabahı MİT müsteşarı başkana ordunun muhtıra verdiğini söylüyor Cumhurbaşkanın Süleyman bey sorununu öne sürüp istifa etse iyi olur. dileklerini iletiyor. DEMİREL acele bir şekilde Cumhurbaşkanı Sunay ile görüştü ve Sunay gerek neyse yerine getirelim beni de devreden çıkartılar diye bir cevap veriyor muhtıra saat:13 ‘de radyodan ordu yönetime el koyuyor.Demirel İstifa ediyor.
Daha sonra yapılan değerlendirmede Dışişleri bakanı CAĞLAYANGİL ABD tarafından sevilmeyen birisiydi Demirelin de sovyetler birliği ile irtibat içinde olup bazı yatırımlara girişmesi ABD gizli servisi CIA rahatsız ediyor
1960 yılında ABD ile Türkiye arasında imzalanan bir antlaşma gereği ABD U-2 uçaklarına Karadeniz ve Türkiye üzerinde uçuş izni veriliyordu ilmi uçuşlar adı altında casusluk faaliyetleri yapılıyordu. Demirel ile 1966 yılında bu uçuş konusu iletildikten sonra Genelkurmaya ilmi uçuşların yasaklandığı ve ABD liler tarafından getirilen uçuş planına izin verilmemesi isteniyor bu olay ABD de kırgınlık yaratıyor ABD hükümeti Türkiye tarafından uçuşların durdurulduğunu haberini alınca 2 general Dışişleri Bakanı ÇAĞLAYANGİL ile ivedi görüşme talebinde bulunuyorlar generaller Türkiye ye geliyor ve hesap sorarcasına bir görüşme yapıyorlar görüşme esnasına CAĞLAYANGİL bu uçuş istihbaratına razı olmamız için bazı istekleri sunuyor ve 4 milyar dolar tutan listeyi ABD li generale veriyor general Türkiye den ayrıldıktan sonra bir daha gelmiyor.
CAĞLAYANGİL in Sovyet elcisi ile görüşmesi gerekse Demirel in KOSSİGİN de mutabakatı CIA tarafından ele geçiriliyor. Türk Sovyet ilişkilerinde yeni bir döneme giriliyor batıdan alınamayan krediler Sovyetlerden alınıyor Demirelin bu hareketi ABD sayfasına eksi olarak yazılıyor. 1970 yıllarda uyuşturucudan ABD li gençlerin zehirlenmesine Türkiye den giden Türk afyonun neden olduğu iddia ediliyor ve yasaklanması isteniyor. ABD Ankara büyük elcisi İçişleri Bakanı CAĞLAYANGİL i ziyaret ediyor ve haşhaşın yasaklanmasını yoksa kötü şeyler olacağı uyarısında bulunuyor, bunun üzerine 27 İl’ de ekilen haşhaş 5 İl’ e indiriliyor. Hatta tamamen ekimini yasaklanması baskısını yapıyorlar.
1978 yılında Bülent ECEVİT in başbakanlığı döneminde ABD heyeti SALT II adındaki silahlanma antlaşmasını denetlemek amacıyla Ankara’ya geliyor heyet başkanı beklenmedik bir anda U-2 uçaklarına yeniden uçuş izni verin diyor Ecevit olmaz diyor. Bunun üzerine ABD ye dönen heyet Ecevit hakkında olumsuz rapor iletiyor yaptıkları her açıklama ve beyanatta Türkiye’de istikrarlı bir hükümete ihtiyaç olduğu vurgulanıyor.
Ecevit ABD tarafından istenmeyen lider olmuştur, ABD li yetkililerin sağlam görünmüyor güven vermiyor dedikleri Ecevit ABD nin daha istikrarlı bir hükümet isteğine yenik düşerek istifa ediyor.
19 ARALIK 1978 tarihinde K.Maraşta çiçek sinemasında Güneş ne zaman doğacak adlı ülkücü bir görüşü yansıtan film oynarken patlayan bomba Maraş olaylarının başlangıcı oluyor ardından solcuların takıldığı bir lokal taranıyor Malatya Belediye başkanı Hamit FENTOĞLU adresine gönderilen paket sonucu gelini ve iki torunu ile birlikte hayatını kaybediyor bu olayların ardından sokak hareketleri iyice ivme kazanıyor. Olayların ardından 5 HAZİRAN seçimleri olmuş en büyük parti bir çoğunluya ulaşamamış Ecevite hükümeti kurma görevi verilmiştir. Ecevit başarılı olamayınca Demirel e bu görev verildi. Demirel MSP ve MHP nin katılımıyla hükümeti kuruyor ancak ömrü 5 ay sürüyor 18 ARALIK da Elazığ’ı bağımsız milletvekili Ali Rıza SEPTİOĞLU başkanlığında 9 milletvekilinin ortak deklarasyon yayınlaması Demirel hükümetinin sonu oluyor. 1 OCAK 1978 de hükümeti kurma görevi yeniden Ecevite verildi CHP ve DP nin desteği ile Ecevit hükümeti kurdu. Bu sırada 1974 Kıbrıs çıkartması sonrası ABD ve uluslar arası para fonu İMF nın uyguladığı muslukları kısma politikası Türk ekonomisine dar boğaza sokmuştu, bir yandan ekonomik sıkıntı yaşanırken bir yandanda sokak hareketleri sağ sol ayaklanmalar sürüyordu. Genelkurmay Başkanı Kenan EVREN tek çare müdahale diyor ve karargah etüdü hazırlatıyordu. Olaylar rahatsız edici boyuta uzanınca 25 ARALIK 1978 de 13 ilde sıkıyönetim ilan ediliyor ve bir nebze darbe zemini hazırlanıyordu.
Ecevit 1978 de iktidar olunca Washington un ümitleri iyice artıyor bu durum ambargonun kaldırılması girişimleri başlıyor. Ancak durum yılın ikinci yarısından itibaren değişmeye başlıyor Washington Ecevite kuşkulu gözle bakmaya başlıyor Ecevitin çeşitli ortamlarda gölge etmeyin başka ihsan istemem köşeye sıkıştırmayın duvarları aşarız sözleri bu kuşkunun tuzu biberi oluyor. Sonunda ABD tarafından bu adamla bir yere varılamaz sonucu ortaya çıkıyor. ABD U-2 lere uçuş izni istediğinde Ecevit tarafından Rusyadan izin alın önerisinin üzerine ABD yetkilileri Ecevite karşı iyice tepki doğuyor.
1979 MAYIS ından itibaren Ecevitin Türkiye ye yönetemediği şeklinde yüksek sesli konuşmalar yaygınlaşıyor istikrarın askerde olduğu kararına varılıyor
Genelkurmay başkanı Kenan EVREN 27 ARALIK 1979 da Cumhurbaşkanı KORUTÜRK’ ü ziyaret ettiğinde elindeki mektupla kaygı verici bir durum olduğunu ve ülkenin içinde bulunduğu ortamda Devletin bekası ve milli birliğin sağlanması için müdahalenin gerektiğini vurguluyor Cumhurbaşkanı KORUTÜRK mektubu ve ekini okuyunca ne yapılması gerektiğini soruyor EVREN takdir sizin diyerek bir nebze darbenin içine Cumhurbaşkanında katmak istiyor. EVREN in verdiği bu sinyal KORUTÜRK ün Cumhurbaşkanlığı süresinin uzatılmasını da içeriyordu. KORUTÜRK Demirel ve Eceviti çağırıp görüşeyim diyor ve zaman kazanmayı planlıyor. Gece saat:23.00 de Cumhurbaşkanı KORTÜRK Genelkurmay başkanını arayarak mektubun altında imzalı bulunan komutanlarla toplantı yapacağını ve onların gerçek fikirleri olup olmadığını anlamak istediğini iletiyor bir nebze biraz daha zaman kazanmayı planlıyor 11 EYLÜL 1980 Genelkurmaydan bir general TRT genel müdürü Doğan KASAROĞLU nu telefonla arayarak özlediğini kahve içmek istediğini söyleyince durumu fark eden TRT Genel Müdürü nazikkce bu randevuyu ret ediyor General ısrar edince saat:16.00 da randevu veriyor.general Servet BİLGİ Kıbrıs dan bir takım malzemeler geldiğini bunlarla Genelkurmayda bir stüdyo kurmak istediklerini birlikte gidip bu malzemeleri görmesini istiyor. Genelkurmaya gelindiğinde muharebe dairesi başkanın odasına geçiliyor ve general Doğan TOKTAMIŞ çay ve kahve ikramından sonra masa sümeni altında darbe metnini çıkartarak yüksek sesle okumaya başlıyor. Bitirince TRT Genel Müdürü KASAROĞLUNA nasıl bulduğunuz diye soruyor genel müdür ise Allah memlekete hayırlı etsin cevaplıyor.
TRT genel müdürü hiçbir yere bırakılmıyor ve göz altına alınıyor askerler ihtilali tüm radyo ve TV’ lerden Türkiye’ye duyurulmasını istiyorlar. Saat:04.00 da ihtilal duyurmalı diyorlar genel müdür mümkün olmadığını tüm vericilerin çalıştırılması gerektiğini teknisyenlerin evlerinden alınması gerektiğini söylüyor. Genelkurmay araçlar çıkartılıp teknisyenler evlerinden alınıyor bölge vericileri için mahalli askeri makamlar devreye sokularak çalıştırıyorlar sadece Van TV vericisi geç çalıştırılıyor. Yurt genelindeki tüm vericiler askerler tarafından kuşatılıyor. Metni okumak için TRT spikerlerinden Mesut MERTCAN evinden alınıyor. Sarhoş olması nedeniyle Genelkurmay karargahında limon kahve karışımı kokteyl içiriliyor. PTT ve TV teknisyenler bir yemekhanede toplanıyor ve ardından Genelkurmay Başkanı Kenan EVREN içeri giriyor konuklarla tek tek toklaştıktan sonra radyo ve TV lerin yapacağı yayınlar konusunda talimatlar veriyor, saat:02.00 sıralarında TRT görevlisi Muammer YAŞAR bu önemli olayı filme almıyor musunuz diye bir uyarıda bulunuyor. Bunun üzerine Genelkurmay foto film merkezinin ekipleri aranıyor (Rütbeliler) bulunamıyor TRT nin kameramanları evlerinden toplanıyor ve harekat başlıyor. Ankara caddeleri de tanklar akmaya başlıyor. Generaller karargahta hayırlı olsun diye bir sevince boğuluyorlar, darbe aşamasında TRT nin yaptığı tüm yayınlar askerler tarafından kontrol ediliyor veya program bizzat askerler tarafından hazırlanıyor
Gece Ankardaki tüm siyasi ve bürokrat telefonları kesiliyor. Başbakanlık ve diğer siyasilerin konutlarının önündeki sivil polislerin yerine askerler bekliyordu.
Genelkurmaydan ABD yardım heyeti JUSMATT’ a müdahale olacağı resmen bildirilmişti. ABD milli güvenlik konseyi Türkiye masası sorumlusu Paul HENZE evinde başkanı arayarak “Seninkiler nihayet yaptı “ diye müjdeyi verdi Kim benimkiler diye sorduğunda ise Türkiyede senin generaller darbe yaptılar o öylemi çok memnun oldum diye cevap veriyor başkan.