Prof. FUAD KÖPRÜLÜ
(Fuad Köprülü’nün Nasreddin Hoca Araştırmaları)
Türk tarihi, edebiyatı, folkloru üzerinde çeşitli araştırmaları olan Köprülü, Nasreddin Hoca’nın hayatı üzerinde de bazı araştırma ve incelemelerde bulunmuş. Köprülü, Hoca’nın Selçuklu Sultanı Alâeddin ile çağdaş olduğunu kabul ediyor. Gerçekten, bazı eski yazma Nasreddin Hoca eserlerinde rahmetliyi Alâeddin ile konuşturan fıkralar vardır. Buna karşılık bu Alâaddin’in, Selçuklu olmayıp Karamanoğlu Alâaddin Bey veya Harizmşahlar’dan Alâaddin Tekeş olduğunu öne sürerler.
Fuad Köprülü, Dr. Nazmi gibi Hoca’nın ölüm tarihinin (1284/1285) yılında olduğunu bir belgeye bağlamak istemiş, bunu Bursalı Tahir Beyden aldığı bilgilerle desteklemek çabasına girmiş.
Bursalı Tahir Bey bu konuda şöyle der: “Buna en büyük delil hükümetçe elyevm mevsuk ve mamûlünbih olan iki vakıfname yani Seyyid Mahmudu Hayrani ve Hacı İbrahim Sultan vakıfnameleridir. Bunlardan biri H. 635 ve öteki 665′det tanzim edilmiştir. Nasreddin Hoca her ikisinde de şahit sıfatıyla hâkim huzurunda bulunmuştur. Tarihi kıymeti haiz olan bu vesikalar kitabe tarihiyle pek iyi telif edilebilirler.”
Ancak, İbrahim Hakkı Konyalı, Köprülü’nün bir okuma ve anlama yanlışlığına düştüğünü iddia etmiştir. Konyalı, bunu öne sürdükten sonra, Konya’da pek ünlü olan bir söylentiyi de belirtir. Bu söylentiye göre Nasreddin, Hace Pir Ebi ve Hoca Hace-i Cihan ile çağdaştır. Onunla birlikte Hace Fakih ‘ten ders almıştır. Hace Fakih’in 1221′de öldüğü tespit edilmiştir, ötekilerinin mezar taşları bulunamamıştır. Hace-i Cihan’ın 1274′te ölen Sadreddin Koneviye evini bağışladığı tarihi bir belge ile ispatlanmıştır. Buna göre kendisinin Hoca ile çağdaş olduğu kabul edilebilir.
Kaynak: Erdoğan Tokmakçıoğlu, Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca 1991)
Fuad Köprülü’nün Nasreddin Hoca Araştırmaları